Το Μεσολόγγι ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Αιτωλοακαρνανίας και αποτελεί έδρα του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου. Η πόλη είναι κτισμένη στον προσχωσιγενή βραχίονα που σχηματίζεται ανάμεσα στην ομώνυμη λιμνοθάλασσα και στη λιμνοθάλασσα της Κλείσοβας, βρίσκεται 247 χλμ. δυτικά της Αθήνας και σε απόσταση περίπου 37 χλμ. νοτιότερα του Αγρινίου και 34 χλμ. δυτικότερα του Αντιρρίου.

Το Μεσολόγγι, η Ιερά πόλις όπως έχει αποκληθεί, έχει ταυτιστεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ελληνική πόλη με τον Αγώνα του 1821. Η πύλη της Εξόδου, ο χωματένιος φράχτης, ο Κήπος των Ηρώων με τον τύμβο, όπου έχουν ταφεί οστά αγωνιστών, ανδριάντες και προτομές αγωνιστών και φιλελλήνων, όπως του Μάρκου Μπότσαρη, του Κυριάκου Μαυρομιχάλη και του Λόρδου Βύρωνα αποτελούν ορισμένα μόνο από τα τεκμήρια του ρόλου που διαδραμάτισε η πόλη στον αγώνα της ανεξαρτησίας. Η Δημοτική Πινακοθήκη, η οποία στεγάζεται στο Δημαρχείο, φιλοξενεί μόνιμα συλλογή πινάκων Ελλήνων και ξένων ζωγράφων του 19^ου και 20^ου αι., λιθογραφίες και διάφορα αντικείμενα σχετιζόμενα με το 1821: φύλλα των Ελληνικών Χρονικών του Μάγερ, αντικείμενα του Βύρωνα, ο οποίος πέθανε στο Μεσολόγγι κ.ά.