Ο Νικόλαος Παπαδάκης (1874-1945) ήταν Έλληνας φιλόλογος, αρχαιολόγος, καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Γεννήθηκε στις Βρύσες Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης στις 14 Απριλίου 1874. Έλαβε μια μικρή υποτροφία και κατάφερε να σπουδάσει Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας παρά τις οικονομικές δυσχέρειες της οικογένειάς του. Έχοντας το πτυχίο του καθηγητή δίδαξε στην Κύπρο, στο Αρσάκειο της Αθήνας, και στην Ιερατική Σχολή της Καισάρεια της Μικράς Ασίας που ήταν γνωστή στην εποχή της ως «Φάρος της Ανατολής».

Με υποτροφία της Αρχαιολογικής Εταιρείας παρακολούθησε μαθήματα στα Πανεπιστήμια του Μονάχου, της Μπον και του Βερολίνου. Διετέλεσε καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης στα Χανιά, την Πάτρα και τη Χίο, ενώ από το 1911 ανέλαβε έφορος αρχαιοτήτων σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας όπως στη Βοιωτία, την Εύβοια, την Ευρυτανία, τη Φωκίδα και τη Φθιώτιδα.

Διεκπεραίωσε σημαντικό ανασκαφικό έργο στην Ερέτρια, την Κορώνεια και την Οίτη και σε άλλες περιοχές της Θήβας. Από το 1926 και για 14 χρόνια δίδαξε ως Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο τότε νεοϊδρυθέν Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το 1931 αναδείχθηκε Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και το 1937 Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης