Τύπος: Ξυλόστεγη βασιλική
Χρονολογία: Φάσεις

Περιγραφή:

 Ο ναός βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τον δημόσιο δρόμο που ενώνει το Μαρκόπουλο με την Κερατέα, ανατολικά των Καλυβίων.

Διασώζει τρεις οικοδομικές φάσεις: η πρώτη φάση ανάγεται στην παλαιοχριστιανική περίοδο, και σε αυτή ανήκει το ανατολικό τμήμα με την αψίδα του και μικρά τμήματα των εκατέρωθέν της τοίχων. Στη δεύτερη, βυζαντινή φάση, ανήκει το σημερινό τέμπλο, ένα τρίβηλο και ο τοίχος που στηρίζει το οξυκόρυφο τόξο και που αποτελούσε την πρόσοψη του μνημείου. Τέλος, στην τρίτη φάση, αυτή της Τουρκοκρατίας, ανήκει το υπόλοιπο προς τα δυτικά τμήμα του ναού με το δεύτερο τρίβηλο που μιμείται το παλαιό. Στο εσωτερικό, το τρίβηλο διαμορφώνεται με χρήση μελών από τα παλαιοχριστιανικά χρόνια, δηλαδή κίονες, κιονόκρανα και επιθήματα. Στην κτιστή Τράπεζα του Ιερού έχει ενσωματωθεί ενεπίγραφη επιτύμβια αρχαία στήλη με δύο ρόδακες.

Ιδιαίτερα αξιόλογες είναι οι τοιχογραφίες του ναού, οι οποίες ανήκουν σε τρία διαφορετικά χρονολογικά στρώματα. Το νεώτερο χρονολογείται στον 18ο αιώνα και φέρει χαρακτηριστικά γνωρίσματα της τεχνικής του ζωγράφου Γεωργίου Μάρκου. Χαρακτηριστική είναι η πολυπρόσωπη παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας στο δυτικό τοίχο του ναού.

Ιδιαιτέρως σημαντική όμως είναι η βυζαντινή παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας, η οποία και ανάγεται στον 13ο αιώνα. Είναι η μοναδική παράσταση Δευτέρας Παρουσίας που ιστορείται σε τέμπλο, πράγμα που καθιστά το έργο-πέραν της καλλιτεχνικής του αξίας- ιδιαίτερα σημαντικό όσον αφορά τα βυζαντινά μνημεία της Αττικής. Η παράσταση, με την εξιστόρηση αμαρτημάτων που σχετίζονται με συνήθη φαινόμενα της μεσαιωνικής εποχής, όπως ήταν οι καταχρήσεις των φοροεισπρακτόρων ή οι πλαστογραφίες, αλλά και αμαρτήματα που σχετίζονταν με τη γεωργική ζωή, αντανακλούν την καθημερινότητα της αττικής υπαίθρου της εποχής. Επί πλέον, ορισμένες δυτικές επιδράσεις που είναι φανερές στο έργο, υποδηλώνουν τη «νέα τάξη των πραγμάτων», δηλαδή τη νέα πολιτική, κοινωνική και θρησκευτική πραγματικότητα που η Φραγκική κυριαρχία επέβαλε στην απομακρυσμένη αυτή βυζαντινή επαρχία καθώς επίσης και την αναστάτωση της αγροτικής κοινωνίας της.

 Βιβλιογραφία: Γκίνη-Τσοφοπούλου Ελένη, Βυζαντινές Εκκλησίες των Καλυβίων Κουβαρά, Α΄Επιστημονική Συνάντηση Νοτιοανατολικής Αττικής, Καλύβια 1985, σ.193-194, Μπούρας Χαρ.-Καλογεροπούλου Α.-Ανδρεάδη Ρέα, Εκκλησίες της Αττικής, Αθήνα 1969, σ. 159-161, Chatzidakis M., Aspects de la peinture murale du XIII siecle en Grece, στο “L’ Art Byzantin du XIIIe siecle”, Symposium de Sopocani 1965, Beograd 1967, p.66-67, Μοuriki Doula, Un unsual represantation of the Last Judjement in a thirteenth century fresco at Saint Georges near Kouvaras in Attica, Δελτίον Χριστιανικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας, Περίοδος Δ΄ 8 (1975-76) 145-171.