Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου είναι το μουσείο στο οποίο παρουσιάζεται σχεδόν στο σύνολό του ο μινωικός πολιτισμός. Είναι από τα μεγαλύτερα και πιο αξιόλογα μουσεία στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη^[1]. Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας, καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια, από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Κυρίαρχη θέση στις συλλογές του κατέχουν τα μοναδικά αριστουργήματα της μινωικής τέχνης. Η συλλογή με τις μινωικές αρχαιότητες είναι η σημαντικότερη στον κόσμο και το μουσείο θεωρείται το κατ' εξοχήν μουσείο του μινωικού πολιτισμού

Η πρώτη αρχαιολογική συλλογή στο Ηράκλειο δημιουργήθηκε το 1883. Το 1900 στεγάσθηκε σε δύο δωμάτια στην αυλή της μητρόπολης του Αγίου Μηνά. Με την έναρξη μεγάλων ανασκαφών στη Κρήτη, περιέλαβε τα πρώτα σημαντικά ευρήματα, ενώ ταυτόχρονα παραχωρήθηκε στην Κρητική Πολιτεία.^[2]

Το 1904-1907 κατασκευάστηκε η πρώτη μουσειακή αίθουσα, ενώ το 1908 μετά τη προσθήκη δεύτερης αίθουσας μεταφέρθηκαν εκεί οι αρχαιότητες.

Το σημερινό κτίριο ξεκίνησε το 1937 σε σχέδια του Πάτροκλου Καραντινού.

Το 1979 35.000 Ηρακλειώτες διαμαρτυρήθηκαν κατά της εξαγωγής αρχαιοτήτων από το Αρχαιολογικό Μουσείο στα πλαίσια πολιτιστικών ανταλλαγών.^[3] Tελικά υποχώρησε η κυβέρνηση και τα σχέδια δεν υλοποιήθηκαν.

Από το Νοέμβριο 2006 έως τις αρχές του 2014 το Μουσείο παρέμεινε κλειστό για το κοινό λόγω εργασιών ανακαίνισης στο εσωτερικό του. Μια μικρή προσωρινή έκθεση με τα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου μπορούσε κανείς να δει στην ειδική αίθουσα που έχει διαμορφωθεί στη βορινή πλευρά του Μουσείου. Από τον Μάρτιο του 2014 το ανακαινισμένο μουσείο είναι πλέον πλήρως επισκέψιμο και πιο εντυπωσιακό από ποτέ.